Search Results for: inheritance

Corona Günlerinde Design Patterns

Eğitim ve Seminer

Buranın takipçileri bilirler, design patterns ya da benim isimlendirmemle tasarım kalıpları, en sevdiğim konulardandır. Yarım kalmış bir kitabım da var. belki bu corona günlerinde, evde kalmanın bereketiyle tamamayabilirim.

Corona günlerini değerlendirmek için başlattığımız canlı sanal sınıf eğitimlerimize Design Patterns/Tasarım Kalıpları eğitimiyle devam ediyoruz. Detaylarını https://selsoft.com.tr/ adresinde bulacağınız eğitimizin ilk oturumu herkese açıktır. Eğer bir nesne-merkezli dili iyi biliyor ve yazılım tasarımı konularına meraklıysanız, keyifli oyunlar arıyorsanız buyrun gelin. İyi isimlendirmeden tutun da “nesneler arasındaki ilişkiler nasıl olmalıdır?”, “hangi metot hangi nesneye konmalıdır?”, “bu metodu ikiye bölsem mi?”, “bu nesnenin karmaşıklığını nasıl azaltabilirim?” vb. sorular kod yazarken aklınıza sıklıkla geliyorsa ihtiyacınız tam olarak tasarım kalıplarıdır. Kalıplarla ilgili bu tür soruların cevaplarını burada da genişçe cevaplamıştım. Ayrıca https://www.youtube.com/playlist?list=PLWzys81k5wVu4W7ygcVeRH9qlmjNcD0lQ adresinde konu üzerine verdiğim seminer ve eskiden yaptığımız yine canlı sanal sınıf eğitim videolarından oluşan bir oynatma listesi de var, fikir alabilirsiniz.

Canlı sanal sınıf eğitimlerimize katılanlar bilirler, yüz yüze olamamanın negatif etkilerini ortadan kaldırmak, olabildiğince etkileşimli bir ortam sağlamak ve etkin bir öğrenim sağlamak için Whatsapp grubu kurup sürekli oradan haberleşmek, ders yapış şeklimizi sıklıkla soru-cevap aralarıyla zenginleştirmek gibi uygulamalarımız var.

Eğitimimize bir OO dilinin nesne yapılarına (encapsulation, inheritance, polymorphism, class/abstract class/interface, RTTI vb.) hakim ve bahsettiğimiz soyut konularda gelişmek isteyen öğrenci arkadaşlarımız da davetlidir.

Ayrıca bu eğitim herhangi bir programlama dilinden bağımsızdır. Ben bu eğitimi C++, Java, Python, C # vb. dillerle geliştirme yapan pek çok developer grubuyla yaptım.

GoF’un 23 kalıbıyla diğer yaygın kalıpları ele alacağımız eğitimin ilk oturumu yarın akşam. Bekliyoruz.

 

 

Toplam görüntülenme sayısı: 540

Farklı Dil Bakış Açılarıyla Nesne-Merkezli Programlama (OOP From Different Language Perspectives)

Bilgisayar Bilimleri, Programlama, Yazılım Mühendisliği ,

13 Eylül 2017 Salı akşamı, Software Carftsmanship grubunun davetiyle, Sahibinden.com‘un sağladığı mekanda “Farklı Dil Bakış Açılarıyla Nesne-Merkezli Programlama (OOP From Different Language Perspectives)” başlıklı bir sunum yaptım.

Sunumda önce felsefi bir bakış açısıyla nesne ve nesne merkezli programlamanın ne olduğu üzerinde kısaca durduktan sonra, C++, Java ve C#’tan kod örnekleriyle encapsulation, miras (inheritance) ve polymorphism mekanizmalarını ele aldım.

Sunumun PDF dosyasına ve sunumda kullandığım C++, Java ve C# kodlarına buradan ulaşabilirsiniz. C++ kodları XCode, Java kodları Eclipse ve C#  kodları ise Xamarin Studio projeleri olarak eklenmiştir.

OOP From Different Language Perspectives
OOP From Different Language Perspectives
OOP-From-Different-Languaage-Perspectives.zip
Version: 1.0
969.7 KiB
471 Downloads
Ayrıntılar

Davetleri ve misafirperverlikleri için Software Carftsmanship grubundan Lemi Orhan Ergin ve Erkan Erol’a ve Sahibinden.com‘a, ayrıca emeği geçen herkese ve gelip dinleyen arkadaşlara teşekkür ederim.

Toplam görüntülenme sayısı: 1286

Arayüzlerde Varsayılan Metotlar (Default Methods) – II

Java

Bir önceki yazıda arayüzlerdeki bir gerçekleştirmeye sahip olan metotlara giriş yapmıştık.

Java SE 8 ile birlikte gelen, arayüzlerde varsayılan metot kullanımı, default method, işin içine girdikçe kafamızı karıştırmaya devam edecek gibi görünüyor. Bende hep öyle olur. Bir konuyu öğrenirken başta çok karmaşık gibi gelmez ama sıklıkla, ilerlemeyle birlikte durum çetrefilleşir ve olmadık yerlere çıkar. Bu durum tabi olarak büyük keyif verir, zekanızı zorlar, sizi düşünmeye iter ama geldiğiniz noktanın acaipliği hep aklınızda kalır.

Bakın arayüzlerde default metot kullanımının bizi getirdiği yere. Hangisinden başlayalım? Çoklu mirası (multiple inheritance) ele alalım önce.

C++’tan bilirim, eğer bir alt sınıf, aynı virtual olmayan metoda sahip iki sınıftan miras devralıp da o metodu override etmezlerse, probleminiz var demektir. Eski zamanlardan hatırladığım şey bu duruma “diamond problem” ya da “deadly diamond of death” dendiği. Java’da bir sınıftan devralma anlamında çoklu mirasa izin verilmeyişi, sadece arayüzlerden devralma anlamında çoklu mirasın söz konusu oluşu, bu problemi şu ana kadar ertelemişti. Ama arayüzlere default metot koyunca durum değişti. Bakın, Artist bir arayüzümüz ile onun alt arayüzleri olan Actor ve Musician arayüzlerimiz olsun:

package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance;

public interface Artist {
	
	void play();
}
package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance;

public interface Actor extends Artist{
	
	default void play(){
		System.out.println("Actor plays!");
	}
}
package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance;

public interface Musician extends Artist{
	
	default void play(){
		System.out.println("Musician plays!");
	}
}

Yukarıdaki henüz tamamlanmamış elması, Actor ve Musician arayüzlerininden devralan ama “play()” metoduna bir gerçekleştirme vermeyen MusicianActor sınıfı ile tamamlayalım:

package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance;

public class MusicianActor implements Actor, Musician{

}

Diamond Problem

 

 

MusicianActor‘ün araryüzünde “play()” metodu var ama hangi gerçekleştirmeye sahip? Gelinen noktada, “diamond problem” ile karşılaştık. Bu durumda MusicianActor sınıfı derlenmeyecektir. Bunu çözmenin yöntemi ise ancak MusicianActor‘ün “play()” metoduna bir gerçekleştirme vermesidir.

package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance;

public class MusicianActor implements Actor, Musician{
	
	public void play(){
		System.out.println("MusicianActor plays!");
	}
}

Dolayısıyla default metotlara sahip olmanın ilk maliyeti, diamond problemine duçar olmaktır.

Default metotlarla alakalı bir başka durum ise, üst bir arayüzün default metot tanımlamasına karşın, onun alt arayüzünün aynı metodu abstract olarak tekrar tanımlamasında oluşur. Yukarıda verdiğimiz örneği biraz değiştirerek devam edebiliriz. Bu defa Actor, play() metodunu default olarak tanımlar:

package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance.v2;

public interface Artist {
	
	default void play(){
		System.out.println("Artist plays!");
	}
}

Ve tek alt arayüzleri olarak Musician ise “play()” metodunu abstract olarak tekrar tanımlarlar:

package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance.v2;

public interface Musician extends Artist{
	
	void play();
}

Tabi olarak bu durumda, hiyerarşinin en altındaki Pianist sınıfı “play” metoduna bir gerçekleştirme sağlamak zorundadır, aksi taktirde abstract bir sınıf olur. Pianist‘i abstract yapalım:

package org.javaturk.oofp.ch04.multipleInheritance.v2;

public abstract class Pianist implements Musician{	
}

 

Garip bir hiyerarşi!

Geçmiş olsun 🙂 Herkese iyi günler dileriiim, iyi hafta sonlarııııı 🙂

Üst arayüz Artist ile Musician ve Pianist arasındaki ilişkiye bir bakın. Farkedebildiniz mi?

Gariplik şurada: “interface” anahtar kelimesiyle oluşturduğumuz arayüzler, bir önceki yazıda da vurguladığım gibi sadece davranışların tanıtımının (declaration) yapıldığı yerlerdir. Davranışların tam olarak tanımlandığı (definition) yer değildir, davranışlar arayüzlerde tanıtılır, sınıflarda tanımlanır. Bu yüzden bu yapılara, sadece arayüz sağladığı için “arayüz” ya da “interface” denir. Ama yukarıdaki durumda tanımlamayı yapan arayüzdür, tanıtımı yapan ise sınıf! “play()” metodu Artist arayüzünde tam olarak tanımlanıyor ama hiyerarşinin en altındaki Pianist sınıfı ise aynı davranışı tanıtıyor, yani üst tipi olan Mucisian arayüzünden abstract olarak devralıyor ama bir gerçekleştirme vermiyor.

Ne demiş atalarımız böyle durumlarda: “Ne oldum demeyeceksin, ne olacağım diyeceksin.” ya da “büyük lokma ye büyük laf konuşma.”

Bol düşünmeli bir haftasonu dilerim 🙂

Toplam görüntülenme sayısı: 693

Tasarım Kalıpları – III: Nasıl Öğrenelim?

Java, Tasarım Kalıpları, Yazılım Modelleme, Yazılım Mühendisliği

Tasarım Kalıpları ile ilgili ilk yazıda konuya giriş yapmıştık. Bu yazıda ise tasarım kalıpları nasıl öğrenebileceğimiz konusunu ele almak istiyorum. Çünkü bu konuda çok soruya muhatap oluyorum.

Bir kere peşinen şunu söylemekte fayda var: tasarım kalıpları bir teknoloji değildir. Bu yüzden de tonla farklı konuda kitap okuyan ya da bilgi konusunda abur-cubur beslenip bilgi obezitesi ya da bilgi sindirimi bozukluğu gibi sıkıntılara duçar olmuş pek çok genç arkadaşın, benzer düşünceyle tasarım kalıplarına yaklaşması çok ciddi hazım sorunları oluşturacaktır. Demek istediğim şu: Bir kitabı okumak, bir yaklaşımı öğrenmek ya da bir fikri hazmetmek için belli bir zihni olgunluğa gelmiş olmanız gereklidir. Benzer şey tasarım şablonları için de geçerlidir. Hatta bu gibi soyut yapıları öğrenmek için odaklanmanız da gerekir çünkü kavranmaları zordur. Odaklanmak her başarının ardındaki önemli noktalardan ama tasarım kalıplarını öğrenmek için teknolojinin ötesine odaklanmanız gerekecektir.

Tasarım kalıplarını öğrenmek, en çok soyut düşünme konusunda sizi zorlayacaktır. Soyut düşünme yeteneklerinizi de geliştirecektir aynı zamanda.  Bu durumu kolaylaştırmak için bir miktar UML özellikle de class ve interaction diyagramlarına bakmanızı öneririm.

Önce kitaplardan başlayalım. Tasarım kalıplarını öğrenmekten bahsedildiğinde tabi olarak akla ilk gelen kitap Gang of Four’un Design Patterns isimli kitabıdır. İşin açıkçası bu kitap 1994’de yazılmış olmasına rağmen henüz devrini tamamlamadığı gibi, pek aşılmış da değildir. Konu ile ilgili yazılmış pek çok kitap, bu kitabın tefsiri ya da farklı dillere uygulaması mahiyetindedir. Gerçi bu cins açıklayıcı kitaplar arasında çok başarılar da var elbette ama temelde bu kitapların pek çoğu, Design Patterns kitabına orijinal bir şey katmazlar.

Tecrübeli olmayanlar için zor bir kitaptır Design Patterns. Ciddi bir nesne altyapınız yok ise, nesne-merkezli dillerle uzunca süredir uğraşmıyorsanız, sırf ismi çok sık geçiyor diye bu kitabı okumaya çalışmak çok da faydalı bir hareket değildir, sadece öğrenilmiş çaresizlik üretir. Bu kitabı anlamak için yazılım üzerine çok ciddi soyut düşünce yeteneğine sahip olmak gereklidir. Kitabın örnekleri C++ ile verilmiştir ama Java ve C# gibi dillerde örnekleri olan pek çok açıklama ve uygulama mahiyetinde kitaplar da mevcuttur. Ben egitimlerde bu kitabı kullanıyorum. Hatta  gerek Pdf’inden gerek ise bizzat kendisinden sınıfta bazı kısa okumalar yapıp, eğitime katılanları bu kitaba yaklaştırmaya çalışıyorum.

Bu kitabın ilk iki bölümü nefis bir OO özetidir, hiç okuyamazsanız, bu iki bölümü, altını çizerek ve anlayarak okumanızı tavsiye ederim. Özellikle ilk bölümdeki nesnelerin bulunması, sorumluluklarının atanması, interface ve implementation ayrımı ve ilgili miras yapıları son derece keyifle okunacak konulardır. Yine bu bölümdeki “program to an interface, not an implementation”, “favor object composition over class inheritance” ve “design for change” prensipleri, her daim akılda tutulması gereken en temel yazılım tasarımı prensiplerdendir. Bu kitabı okumaya kesinlikle ilk iki bölümünü atlayarak başlamayın. Bu iki bölümü hazmederek okuyun sonrasında kalıplara geçin. Ben tasarım kalıpları eğitimlerinde, sınıfın durumuna göre bazen 1-1,5 günü bu üçünün yanında “tek sorumluluk” gibi diğer başka prensipleri de örneklerle açıklayarak geçiriyorum, aksi taktirde katalog gibi kalıpların üzerinden gitmenin bir faydasını görmem mümkün değildir.

Peki bu kitabı okuması zorsa ne ile başlayalım? Uzunca bir müddet burun kıvırarak baktığım Head First serisi kitaplarından olan “Head First Design Patterns” kitabı ile son zamanlarda biraz haşır neşir oldum ve bu seri ile ilgili fikrim değişti. Bu kitap GoF’un kalıplarının ciddi bir kısmını son derece eğlenceli tarzda anlatıyor. Ben kitabı “Lise mezunları için Tasarım Kalıpları” olarak niteliyorum zaman zaman 🙂 Temel nesne-merkezli prensipleri bilen, hatta bu konularda kafası karışık olan kişilerin bile sabrederek ilerlediklerinde çok faydalı olacak bir kitaptır. Bu kitapla, gayret ederseniz, muhakkak konuyu anlarsınız. Bu kitap hem anlaşılır, detaylı anlatımı, hem konuyu özetleyen güzel UML çizimleri hem de son derece kolay örnekleri ile tasarım kalıplarının dünyanıza girmesini sağlayacaktır. Kod örneklerini indirip, konularla atbaşı işleyebilirsiniz.

Head First Design Patterns kitabı, kalıplardan önce temel prensipleri açıklayan bir ön bölüme sahip. Aslında pek çok prensibi kalıpları anlatırken yapıyor. Fakat ilk bölümde, yazılımın en temel özelliklerinden olan “değişim”i ele alarak, GoF’un yukarıda bahsettigim üç prensibini açıklıyor. Bu amaçla örnekler üzerine kurgulanan bir problemi önce kalıtım sonra da arayüz ile tasarlıyor. Kitap sonrasında GoF’un kalıplarının yaklaşık yarısını, 11 bölümde ele alıyor. Geriye kalan kalıplara da son bölümde kısaca değiniyor.  Bu kitabın genişçe ele aldığı kalıplar, aslında öğrenilmesi en kolay olanlar. Dolayısıyla kitap okuyarak ve uygulamalarını yaparak kalıpları öğrenmek istiyorsanız, bu kitap tam bu iş için.

Benim tasarım kalıpları konusunda faydalandığım bir başka kaynak da Design Patterns Explained isimli kitaptır. Bu kitap GoF’un açıklaması mahiyetindedir ama bir kalıp kataloğu değildir. Dolayısıyla kitap daha çok kalıp merkezli düşümeyi sağlamak üzere, temel nesne-merkezli yaklaşım problemlerini ele almakta ve kalıplarla bu problemlerin nasıl giderildiğini anlatmaktadır. Kitabın örnekleri Java ile yapılmıştır ve bu örneklere online olarak ulaşabilirsiniz. Kitapta, GoF’un Façade ya da Strategy gibi sadece bazı kalıpları yer almaktadır. Head First kitabi size çok basit geliyorsa, bu kitapla başlayabilirsiniz.

Craig Larman’ın geniş ve güzel “Applying UML and Patterns” kitabından bahsetmeden geçmek olmaz. Bu kitap da aslen bir kalıp kataloğu değildir. Bu kitap hem temel prensipleri hem de bazı kalıpları, UML kullanarak, baştan sona bir tasarım süreci içerisinde ele alır ve detaylıca anlatır. Bu kitap kendi kendinize çalışmak için de nefis bir kaynaktır. Bu kitabın pek çok üniversitede UML ile nesne-merkezli analiz ve tasarım amaçlı derslerde kullanıldığını da biliyorum.

Kaynaklardan bahsedince tabi olarak “Türkçe kitap yok mu” sorusu akla geliyor. Maalesef dilimizde bu konularla ilgili özgün kitap pek yok. Zaten okuyan bir millet olmadığımız için, yazmak hepten bize uzak. Az da olsa bizim sektörümüzde fedakarlık yapıp, zaman ayırıp, güzel kitaplar yazanlar var. Bunlardan birisi de Özcan Acar. Özcan,  “Java Tasarım Şablonları ve Yazılım Mimarileri” isimli 290 sayfalık kitabında GoF’un 22 kalıbı yanında Java EE’nin de en bilinen mimari kalıplarını ele almıştır. Kitabın giriş mahiyetindeki ilk bölümünde soyut sınıflar ve arayüzler ele alınmakta ve altı temel prensipten bahsedilmektedir. Kitabın ikinci bölümü ise tasarım kalıpları kavramını açıklamaktadır. Kitabın 3., 4. ve 5. bölümlerinde GoF’un kalıpları, 6. bölümde ise Java EE kalıpları açıklanmaktadır. 7. bölümü ise tasarım kalıplarının, 3 katmanlı bir yazılım mimarisi içinde nasıl uygulandığı bir örnek uygulama ile ele alınmıştır. Son bölüm ise Spring mimarisi ve bu mimaride Data Access Object (DAO) kalıbının kullanımını ele almaktadır. Kitapta konuların sıklıkla UML sınıf diyagramlarıyla zenginleştirilmiş olması anlaşılmayı kolaylaştırmaktadır.

Özcan, muhtemelen okumama alışkanlığımızı aşmak için kitabını olabildiğince kısa tutmaya çalıştı diye düşünüyorum. Zaten önsözünde de belirttiği gibi anlaşılması için Java örneklerini olabildiğince basit halde vermiştir. Kitap ile birlikte gelen CD’den kitabın örneklerini edinebilirsiniz.

Ayrıca DZone’un konu ile ilgili referans kartlarını da elinizin altında tutmak isteyebilirsiniz.

Zaman zaman konuyla ilgili baktığım bazı web kaynakları da şunlardır:

Konu ile ilgili bazı güzel makaleleri de şöyle verebilirim:

Siz de tasarım kalıpları üzerine faydalandığınız kaynaklardan bahsederseniz buraya eklerim.

Bol tasarım kalıplı çalışmalar dilerim 🙂

Toplam görüntülenme sayısı: 4821

1 2 3